بازاریابی عصبی چیست؟ Neuromarketing از ابزارها تا مزایا به زبان ساده

۲_ رسیدن به جواب‌های بدون سوال!

خیلی مواقع در حین تحقیقات نورومارکتینگ، محققان به جواب‌هایی می‌رسند که اصلا از قبل برای‌شان سوالی مطرح نشده بود! مثلا حین بررسی ذهن مخاطب متوجه می‌شوند علاوه بر بسته‌بندی، درجه گرمای هوا یا بویی که در فروشگاه استشمام می‌شود هم روی ذهن مخاطب و تصمیماتش تاثیر دارد.

۳_ رسیدن به جواب سوالی که مردم از گفتنش ناتوانند

یکی از مهم‌ترین معایب بازاریابی سنتی و تحقیقاتش این بود که خیلی وقت‌ها متخصصانش مجبور می‌شدند برای رسیدن به جواب، به جواب‌های منطقی که مخاطبان می‌دهند استناد کنند! مثلا برای اینکه محبوبیت یک محصول را اندازه‌گیری کنند، از تعدادی مخاطب در مورد آن سوال کرده و جواب‌های آنها را به عنوان جواب نهایی ثبت می‌کردند.

اما همانطور که بالاتر هم گفتم خیلی مواقع تصمیمات ما انسان‌ها نه از سر منطق بلکه از سر احساسات است و خب اصولا مخاطبان حین جواب دادن به سوالات، به منطق‌شان رجوع می‌کنند. با توجه به این موضوع، امروز بازاریابی عصبی با ابزارها و تحقیقات کمک می‌کند به جواب‌هایی برسیم که مردم حین سوالات نمی‌توانند جواب‌ واقعی‌شان را به ما بدهند.

معایب بازاریابی عصبی

خب راستش را بخواهید نورومارکتینگ برای خودِ بازاریابی هیچ عیبی نداشته و همیشه با دادن جواب‌های دقیق یا نزدیک به واقعیت، باعث رشد آن می‌شود. اما در عین حال چند انتقاد به آن وارد شده که شاید بتوانیم به عنوان معایب بازاریابی عصبی در نظر بگیریمش.

۱_ زیر سوال بردن آزادی تصمیم مخاطبان

بعضی از افراد می‌گویند استفاده از تکنیک‌های بازاریابی عصبی در کسب و کار، عملا باعث می‌شود آزادی مخاطبان در تصمیم‌گیری‌های‌شان از آنها گرفته شود! چراکه کسب و کار با استفاده از چند محرک خاص، اجازه نمی‌دهد آنها تصمیمی که واقعا باید بگیرند را اتخاذ کنند. راستش اگر نظر من را بخواهید، به نظرم بازاریابی عصبی علمی است که در حال کمک به افزایش فروش و رشد اقتصاد است بنابراین نمی‌توانیم چنین انتقادی به آن بکنیم.

علاوه بر این حتی اگر بازاریابی عصبی هم نباشد، در همان بازاریابی سنتی ما به مرور به علایق، محرک‌های قوی و… مخاطبان دست پیدا می‌کنیم. مثلا سال‌ها پیش فهمیدیم که رفتار خوب فروشنده باعث تاثیر روی ذهن مخاطب و افزایش فروش می‌ود.

پس می‌توان گفت که بازاریابی عصبی صرفا باعث افزایش سرعت دست پیدا کردن ما به محرک‌های واقعی شده. با این وجود عملا انتقاد به بازاریابی عصبی به دلیل اینکه چرا محرک‌ها را رسوا می‌کند، انتقاد به کل دنیای بازاریابی است.

۲_ استفاده از بازاریابی عصبی برای فروش محصولات بد

انتقاد بعدی هم که گاها در مورد بازاریابی عصبی شنیده می‌شود، این است که به کمک این علم، شرکت‌های سازنده مشروبات الکلی، دخانیات، غذاهای مضر و… می‌توانند راحت‌تر کاربران را به خرید این محصولات ترغیب کرده و عملا به جامعه ضرر بزنند. باز هم اگر نظر من را بخواهید جوابم این است:

می‌شود گفت خودرو یک وسیله بسیار بد است به این دلیل که سالانه در تصادفات جان هزاران نفر را می‌گیرد یا اینکه دزدان از آن برای دزدی کردن استفاده می‌کنند. همینطور می‌توان گفت خودرو یک وسیله و ابزار بسیار خوب است چون سالانه جان میلیون‌ها انسان را از مرگ با رساندن سریع آنها به بیمارستان و اورژانس نجات می‌دهد!

اما واقعیت این است که خودرو صرفا یک وسیله است و هر کسی می‌تواند از آن به خوبی یا بدی استفاده کند. بنابراین نمی‌توانیم بگوییم چون می‌شود از آن استفاده بد کرد، وسیله بدی است. بازاریابی عصبی هم به همین شکل بوده و نمی‌توان گفت چون بعضی شرکت‌ها از آن استفاده بد می‌کنند، پس باید به طور کلی آن را از دسترس خارج کرد.